درباره گروه فقه شافعی
معرفي رشته و تاريخچه گروه:
علم فقه به تبيين احکام و مسائل فردي (عبادي)، خانوادگي، اقتصادي (معاملات) و کيفري پرداخته و با توجه به آنکه مسائل فردي یا عبادي، خارج از گستره علم حقوق است؛ دانش فقه، از حقوق وسيعتر است. فقه را ميتوان تبلور عيني مباني و مبادي اسلامي در تشکيل جامعه دانست که در کنار ساير علوم همچون: کلام و اخلاق و... جهانبيني اسلامي را تشکيل ميدهند. فقه، شناخت احکام شرعي عملي بر پايه فهم و تفسير قرآن و حديث است و با توجه به آنکه در طول تاريخ برداشتهاي مختلفي از قرآن و حديث صورت گرفته است، مذاهب فقهي مختلفي پديد آمدهاند و «فقه شافعي» از جمله اين مذاهب ميباشد. «رشته فقه و حقوق شافعي» به تحليل اصول، قواعد، فتاوي و تاريخچه فقه شافعي و تطبيق آن با علم حقوق ميپردازد.
فقه شافعي از نخستينمذاهب فقهي است که توسط امام محمد بن ادريس شافعي (رح) (متوفي: 204) پايهگذاري شده و به وسيله شاگردان وي در عراق و مصر گسترش پيدا کرده و امروزه تعداد زيادي از مسلمانان پيرو اين مذهب فقهي بوده و در کشور ايران نيز پيروان زيادي دارد. تسامح، تيسير، دعوت به همدلي و يکپارچگي، تأکيد بر اجتناب از اختلاف، پايبندي به مباني علمي و ميانهروي در استفاده از نقل و عقل، از شاخصههاي اصلي مذهب امام شافعي است. اين ويژگيها سبب شد تا تعامل علمي و همزيستي مسالمتآميزي بين پيروان اين مذهب با ديگر مذاهب اسلامي شکل گيرد و در پهنه ايران، بزرگمرداني چون: امام الحرمين جويني، حجت الإسلام محمد غزالي طوسي، امام فخرالدين رازي، عبدالقاهر جرجاني، مصلحالدن شيرازي (سعدي)، شمسالدين حافظ شيرازي، عطار نيشابوري، عضدالدين ايجي و... در دامن اين مذهب پرورش يابند.
تاريخچه تأسيس گروه آموزشي
فقه شافعي از قرن سوم به صورت سنتي در مکتبخانه، مساجد و حوزهها تدريس شده است و شايد بتوان ساماندهي تدريس اين رشته را به صورت آکادميک و با ساختار آموزشي مشخص، در دوران «نظاميهها» دانست که در اين مدارس، شيوههاي نوين آموزش علوم مختلف از جمله فقه، پايهگذاري شد.
بر اساس اصل دوازدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، مذاهب اسلامي اعم از حنفي، مالکي، شافعي و حنبلي و زيدي داراي احترام کامل بوده و پيروان اين مذاهب در انجام مراسم مذهبي خود آزادند و در تعليم و تربيت ديني و احوال شخصيه، اعم از ازدواج، طلاق، ارث، وصيت، وقف، حضانت و غيره و دعاوي مربوط به آنها در دادگاهها رسميت دارند و در هر منطقه که پيروان هر يک از اين مذاهب اکثريت داشته باشند، مقررات محل بر طبق آن مذهب خواهد بود. در اجراي اصل فوق، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در سال 1369 به پيشنهاد تأسيس رشته فقه شافعي در دانشگاه تهران را تصويب کرد.
رشته فقه شافعي ابتدا در سال 1329 به صورت کرسي «فقه و اصول مذهب شافعي» تأسيس شده و در سال 1369 به عنوان يکي از رشتههاي دانشکده «الهيات و معارف اسلامي» به پذيرش دانشجو اقدام کرد. پس از گذشت يک دهه، با توجه به استقبال و تناسب فرهنگي ـ مذهبي، در سال 1378، رشته «فقه و حقوق شافعي» در دانشگاه کردستان پذيراي علاقمندان به اين رشته در مقطع کارشناسي پيوسته بوده و به تربيت و آموزش متخصصان و علاقمندان به اين رشته اقدام کرده است. مقطع کارشناسي ارشد اين رشته در سال 1390 در دانشگاه کردستان شروع به فعاليت کرده و از سال 1396، پذيرش دانشجويان بينالملل در رشته فقه شافعي شروع شده است و اکنون در دو مقطع کارشناسي و کارشناسي ارشد از داخل و خارج از کشور دانشجو ميپذيرد.
پيام مدير گروه:
فقه بيان راهکارهاي شرعي زندگي فردي و اجتماعي سالم و حل مشکلات و مسائل مرتبط است و رسالت رشته «فقه و حقوق شافعي» آن است که با آشنا کردن دانشجويان با مباني، اصول، قواعد و مسائل فقهي ـ حقوقي توانمندي آنها را براي تطبيق مسائل جديد و نيازهاي معاصر بر اساس آموزههاي قرآن و حديث افزايش داده و با نگاه علمي به مسائل فقهي، ضمن بالابردن روحيه همگرايي و تعامل مثبت، مسئوليت اجتماعي خود در قبال جامعه را ادا نمايد. گروه فقه شافعي در دانشگاه کردستان همواره تلاش داشته با برگزاري دورهها، همايشها، تأسيس مجلات علمي ـ پژوهشي و پژوهشهاي مختلف در کنار دورههاي آموزشي، نگاه علمي را در دانشجويان ايجاد کرده و انگيزه و توانمندي آنها را براي مطالعه و نگارش مقالات و آثار علمي افزايش داده و فارغالتحصیلان با تکیه بر توانمند و تخصصشان بتوانند پاسخگوی نیازهای قضایی، آموزشی، فرهنگی و... باشند.
اهداف گروه:
آموزش و تربيت دانشجويان و دانشآموختگان با رويکرد علمي و استدلالي
تلاش براي ايجاد روحيه همگرايي و دگرپذيري و نگاه علمي به اختلافات فقهي
توانمندسازي دانشجويان در تطبيق مسائل فقهي مستحدث بر اساس مباني اصيل فقهي
مسئوليتپذيري و تأثيرگذاري فرهنگي از طريق پرورش متخصصان متعهد و توانمند
انجام پژوهشهاي نظري، کاربردي و توسعهاي در راستاي حل مشکلات اجتماعي
ايجاد ارتباط علمي با ساير مراکز تخصصي و امکان تبادل نظر با ساير متخصصان در مراکز علمي، پژوهشي و اجرايي
گرايشهاي تخصصي:
مقطع کارشناسي: فقه وحقوق شافعي
مقطع کارشناسي ارشد: فقه شافعي
جايگاه گروه «فقه و حقوق شافعي» در دانشکده
با توجه به ابتناي علم فقه بر مباني اعتقادي، مخاطبان اين رشته، پژوهشگران يا علاقمندان به حوزه خاص مطالعات نبوده، بلکه مخاطبان اين رشته، همه افراد جامعه هستند و با توجه به ماهيت رشته و کثرت پيروان مذهب شافعي در استان کردستان، رشته مذکور از اهميت خاصي برخوردار است. در دانشکده علوم انساني واجتماعي نيز، رشته فقه با غالب رشتهها، به ويژه رشته حقوق، اقتصاد و مشاوره بوده و با توجه به پذيرش دانشجوي داخلي و خارجي در دو مقطع کارشناسي و کارشناسي ارشد و انجام پژوهشهاي متعدد، از گروههاي فعال و تأثيرگذار در دانشکده و دانشگاه کردستان است.
زمينههاي فعاليت علمي و پژوهشي گروه:
ـ معرفي جامع با اصول، مباني، قواعد، تاريخچه و ديدگاههاي فقهي شافعي
ـ تحليل و نقد ديدگاههاي فقهي و اصولي مذاهب فقهي
ـ شناخت و تحليل جريانها و ديدگاههاي فقهي معاصر
ـ احياي آثار انديشه و دستاوردهاي دانشمندان با پژوهش نسخ خطي منطقه
علم فقه به تبيين احکام و مسائل فردي (عبادي)، خانوادگي، اقتصادي (معاملات) و کيفري پرداخته و با توجه به آنکه مسائل فردي یا عبادي، خارج از گستره علم حقوق است؛ دانش فقه، از حقوق وسيعتر است. فقه را ميتوان تبلور عيني مباني و مبادي اسلامي در تشکيل جامعه دانست که در کنار ساير علوم همچون: کلام و اخلاق و... جهانبيني اسلامي را تشکيل ميدهند. فقه، شناخت احکام شرعي عملي بر پايه فهم و تفسير قرآن و حديث است و با توجه به آنکه در طول تاريخ برداشتهاي مختلفي از قرآن و حديث صورت گرفته است، مذاهب فقهي مختلفي پديد آمدهاند و «فقه شافعي» از جمله اين مذاهب ميباشد. «رشته فقه و حقوق شافعي» به تحليل اصول، قواعد، فتاوي و تاريخچه فقه شافعي و تطبيق آن با علم حقوق ميپردازد.
فقه شافعي از نخستينمذاهب فقهي است که توسط امام محمد بن ادريس شافعي (رح) (متوفي: 204) پايهگذاري شده و به وسيله شاگردان وي در عراق و مصر گسترش پيدا کرده و امروزه تعداد زيادي از مسلمانان پيرو اين مذهب فقهي بوده و در کشور ايران نيز پيروان زيادي دارد. تسامح، تيسير، دعوت به همدلي و يکپارچگي، تأکيد بر اجتناب از اختلاف، پايبندي به مباني علمي و ميانهروي در استفاده از نقل و عقل، از شاخصههاي اصلي مذهب امام شافعي است. اين ويژگيها سبب شد تا تعامل علمي و همزيستي مسالمتآميزي بين پيروان اين مذهب با ديگر مذاهب اسلامي شکل گيرد و در پهنه ايران، بزرگمرداني چون: امام الحرمين جويني، حجت الإسلام محمد غزالي طوسي، امام فخرالدين رازي، عبدالقاهر جرجاني، مصلحالدن شيرازي (سعدي)، شمسالدين حافظ شيرازي، عطار نيشابوري، عضدالدين ايجي و... در دامن اين مذهب پرورش يابند.
تاريخچه تأسيس گروه آموزشي
فقه شافعي از قرن سوم به صورت سنتي در مکتبخانه، مساجد و حوزهها تدريس شده است و شايد بتوان ساماندهي تدريس اين رشته را به صورت آکادميک و با ساختار آموزشي مشخص، در دوران «نظاميهها» دانست که در اين مدارس، شيوههاي نوين آموزش علوم مختلف از جمله فقه، پايهگذاري شد.
بر اساس اصل دوازدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، مذاهب اسلامي اعم از حنفي، مالکي، شافعي و حنبلي و زيدي داراي احترام کامل بوده و پيروان اين مذاهب در انجام مراسم مذهبي خود آزادند و در تعليم و تربيت ديني و احوال شخصيه، اعم از ازدواج، طلاق، ارث، وصيت، وقف، حضانت و غيره و دعاوي مربوط به آنها در دادگاهها رسميت دارند و در هر منطقه که پيروان هر يک از اين مذاهب اکثريت داشته باشند، مقررات محل بر طبق آن مذهب خواهد بود. در اجراي اصل فوق، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در سال 1369 به پيشنهاد تأسيس رشته فقه شافعي در دانشگاه تهران را تصويب کرد.
رشته فقه شافعي ابتدا در سال 1329 به صورت کرسي «فقه و اصول مذهب شافعي» تأسيس شده و در سال 1369 به عنوان يکي از رشتههاي دانشکده «الهيات و معارف اسلامي» به پذيرش دانشجو اقدام کرد. پس از گذشت يک دهه، با توجه به استقبال و تناسب فرهنگي ـ مذهبي، در سال 1378، رشته «فقه و حقوق شافعي» در دانشگاه کردستان پذيراي علاقمندان به اين رشته در مقطع کارشناسي پيوسته بوده و به تربيت و آموزش متخصصان و علاقمندان به اين رشته اقدام کرده است. مقطع کارشناسي ارشد اين رشته در سال 1390 در دانشگاه کردستان شروع به فعاليت کرده و از سال 1396، پذيرش دانشجويان بينالملل در رشته فقه شافعي شروع شده است و اکنون در دو مقطع کارشناسي و کارشناسي ارشد از داخل و خارج از کشور دانشجو ميپذيرد.
پيام مدير گروه:
فقه بيان راهکارهاي شرعي زندگي فردي و اجتماعي سالم و حل مشکلات و مسائل مرتبط است و رسالت رشته «فقه و حقوق شافعي» آن است که با آشنا کردن دانشجويان با مباني، اصول، قواعد و مسائل فقهي ـ حقوقي توانمندي آنها را براي تطبيق مسائل جديد و نيازهاي معاصر بر اساس آموزههاي قرآن و حديث افزايش داده و با نگاه علمي به مسائل فقهي، ضمن بالابردن روحيه همگرايي و تعامل مثبت، مسئوليت اجتماعي خود در قبال جامعه را ادا نمايد. گروه فقه شافعي در دانشگاه کردستان همواره تلاش داشته با برگزاري دورهها، همايشها، تأسيس مجلات علمي ـ پژوهشي و پژوهشهاي مختلف در کنار دورههاي آموزشي، نگاه علمي را در دانشجويان ايجاد کرده و انگيزه و توانمندي آنها را براي مطالعه و نگارش مقالات و آثار علمي افزايش داده و فارغالتحصیلان با تکیه بر توانمند و تخصصشان بتوانند پاسخگوی نیازهای قضایی، آموزشی، فرهنگی و... باشند.
اهداف گروه:
آموزش و تربيت دانشجويان و دانشآموختگان با رويکرد علمي و استدلالي
تلاش براي ايجاد روحيه همگرايي و دگرپذيري و نگاه علمي به اختلافات فقهي
توانمندسازي دانشجويان در تطبيق مسائل فقهي مستحدث بر اساس مباني اصيل فقهي
مسئوليتپذيري و تأثيرگذاري فرهنگي از طريق پرورش متخصصان متعهد و توانمند
انجام پژوهشهاي نظري، کاربردي و توسعهاي در راستاي حل مشکلات اجتماعي
ايجاد ارتباط علمي با ساير مراکز تخصصي و امکان تبادل نظر با ساير متخصصان در مراکز علمي، پژوهشي و اجرايي
گرايشهاي تخصصي:
مقطع کارشناسي: فقه وحقوق شافعي
مقطع کارشناسي ارشد: فقه شافعي
جايگاه گروه «فقه و حقوق شافعي» در دانشکده
با توجه به ابتناي علم فقه بر مباني اعتقادي، مخاطبان اين رشته، پژوهشگران يا علاقمندان به حوزه خاص مطالعات نبوده، بلکه مخاطبان اين رشته، همه افراد جامعه هستند و با توجه به ماهيت رشته و کثرت پيروان مذهب شافعي در استان کردستان، رشته مذکور از اهميت خاصي برخوردار است. در دانشکده علوم انساني واجتماعي نيز، رشته فقه با غالب رشتهها، به ويژه رشته حقوق، اقتصاد و مشاوره بوده و با توجه به پذيرش دانشجوي داخلي و خارجي در دو مقطع کارشناسي و کارشناسي ارشد و انجام پژوهشهاي متعدد، از گروههاي فعال و تأثيرگذار در دانشکده و دانشگاه کردستان است.
زمينههاي فعاليت علمي و پژوهشي گروه:
ـ معرفي جامع با اصول، مباني، قواعد، تاريخچه و ديدگاههاي فقهي شافعي
ـ تحليل و نقد ديدگاههاي فقهي و اصولي مذاهب فقهي
ـ شناخت و تحليل جريانها و ديدگاههاي فقهي معاصر
ـ احياي آثار انديشه و دستاوردهاي دانشمندان با پژوهش نسخ خطي منطقه
