برنامه‌های رئیس دانشگاه

دانشگاه کردستان بعد از جدایی از دانشگاه رازی در سال ۱۳۷۱ به ویژه از سال ۱۳۷۳ تا کنون شیب نسبتا تندی را در توسعه طی نموده، به ویژه از جنبه تعداد رشته و مقطع، تعداد اعضای هیأت علمی، تعداد دانشجو و فضاهای کالبدی گسترش چشم‌گیری یافته است. بی‌شک این توسعه مرهون زحمات رؤسا و مدیران مقاطع زمانی مربوطه است، اما سیاست‌های کلی وزارت علوم برای توسعه‌ی دانشگاه‌ها که در سراسر کشور اجرا گردیده است هم نقش اساسی داشته است.

اما یک از ویژگی رشد سریع، توسعه ناموزون است. علیرغم توسعه دانشگاه در بخش‌هایی چون رشته، مقطع و استاد، در بسیاری از زمینه‌های دیگر چون تجهیزات پژوهشی و آموزشی، ساختار سازمانی، بسترها مانند فناوری و غیره توسعه کافی نیافته است و کمبودهایی در قیاس با سایر دانشگاه‌ها احساس می‌گردد. لذا با توجه به پتانسیل‌های موجود به ویژه نیروی انسانی دانشگاه لازم است که توسعه‌ای متوازن در ابعاد مختلف آموزشی و پژوهشی صورت گیرد تا شاخص‌های اصلی دانشگاه به حد مطلوب برسد.

دانشگاه مکان مناسبی برای پرورش، تراش و صیقل انسان‌ها (همچون الماس گران‌بها) و تحویل آنها به جامعه است. وجود اهداف متعدد، متفاوت و گاه متناقض آموزشی، پژوهشی و خدماتی، در کنار وجود اساتید زبده و فرهیخته و دانشجویان و جوانان برومند موجب پیچیدگی سیستم دانشگاه و برنامه‌ریزی آن می‌شود. همچنین تفاوتهای محلی دانشگاه‌های مختلف موجب تفاوت برنامه‌های آنان می‌گردد.

در ایجاد یک دانشگاه ایده‌آل، باید به مولفه‌های مختلف توجه داشت. توجه تنها به بروکراسی موجب ایجاد یک ساختار بالا به پایین می‌گردد که منطبق بر روح دانشگاه نمی‌باشد. البته وجود نظم و نظارت در هر سیستمی لازم است، اما در کنار آن وجود مولفه‌های دیگری هم مورد نیاز است. بایستی به مشارکت و نظر اساتید در دانشگاه احترام گذاشت و البته راه ایجاد یک مشارکت جمعی سیستماتیک را پیدا کرد. از جمله اقدامات واضحی که می‌توان به آن اشاره کرد، استفاده بیشتر از منتخبان به جای منتصبان در پست‌های و سمت‌های گوناگون می‌باشد. اهمیت و قدرت دادن به شورا‌ها و تقویت سیستم‌های نظارت صنفی در کنار سیستم‌های نظارتی ساختاری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. علاوه بر مولفه‌های بروکراسی و مشارکت می‌توان به مولفه‌های سیاست‌‌ورزی (نه به معنی جناح‌‌بازی بلکه به معنی ایجاد فرهنگ رقابت و بازی قاعده‌مند مابین گروه‌های مختلف در دانشگا‌ها) برای ایجاد زمینه سالم و افزایش انگیزه‌ها و تلاش و شور و نشاط در دانشگاه اشاره نمود.

در کل در دانشگاه بایستی بدنبال توازنی منطقی مابین مولفه‌های بوروکراسی، مشارکت، سیاست‌ورزی و حتی حدی از آزادی اساتید (تحت عنوان مولفه هرج و مرج سازمان یافته یا تحت کنترل) بود. با چنین توازنی می‌توان در راستای اعتقاد به خرد جمعی از اعمال نظرات شخصی و تنگ‌نظری‌ها دوری جست. با چنین توازنی می‌توان با ایجاد فضای آرام و بدور از تنش، زمینه‌ساز استفاده از تمامی ظرفیت‌های دانشگاه شده و با استقبال از نظرات پرسنل و کاربردی کردن آنها موجب تولید فکر و اندیشه و نهایتا موجب ارتقای کیفیت تعاملات در سطح دانشگاه گردید.

به طور طبیعی سمت‌‌هایی چون ریاست دانشگاه با توجه به نظرات اعضای هیأت علمی تعیین می‌گردد و ریاست دانشگاه به نوعی و یا تا حدی رهبر و هدایت‌کننده دانشگاه محسوب می‌شود. اما مرزهای مشخص شده‌ای برای سمت و سو و حرکت دانشگاه‌ها وجود دارد. در دانشگاه‌های ایران چون ساختاری دولتی حاکم است و بودجه دانشگاه‌ها به طور عمده توسط دولت و وزارت متبوع تامین می‌گردد، دانشگاه‌ها موظف هستند که یک سری از قواعد و قوانین و الزامات دولتی را رعایت نمایند. لذا رؤسای دانشگاه‌ها به طور طبیعی نماینده وزارتخانه هم محسوب می‌گردند. بنابراین در عمل ریاست دانشگاه به عنوان حلقه‌ای ما بین وزارتخانه و واحدهای داخل دانشگاه عمل می‌نماید.

با توجه به مقدمه ذکر شده، رئوس کلی برنامه‌های پیشنهادی برای مدیریت دانشگاه کردستان در حوزه‌های مختلف شامل برنامه‌ریزی و مدیریت، ساختاری و تشکیلات، آموزش، پژوهش، فرهنگی و عمرانی به شرح ذیل می‌باشد.
 

برنامه‌ریزی و مدیریت


نخستین گام تدوین سند راهبردی دانشگاه با حداقل دو برنامه ۵ ساله می‌باشد. در تهیه این برنامه لازم است به اسناد بالادستی مانند سیاست‌های وزارت علوم، آمایش آموزش عالی استان توجه نمود. همچنین توجه ویژه‌ای به پتانسیل‌ها، نیازها و ویژگی‌های منطقه‌ای داشت. نظر به اهمیت این برنامه، دقت در تهیه آن دارای اهمیت کلیدی است.

  • تدوین و تصویب برنامه عملیاتی سالیانه
  • بهبود مستمر مدیریت و افزایش بهره‌وری در فرایندها 
  • شایسته سالاری، خلاقیت و افزایش مشارکت
  • ظرفیت‌سازی در منابع انسانی
  • برقراری مکانیزم‌های انتخابی در تعیین مدیران بویژه در سطح روسای دانشکده و مدیران گروه‌ها، در کنار توجه به میزان التزام به برنامه‌های توسعه‌ای دانشگاه
  • تفویض اختیارات و تمرکز زدایی به ویژه ارتقای نقش و اهمیت دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی در تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های دانشگاه
  • بکارگیری فناوری‌های نوین به منظور ایجاد سیستم یکپارچه اطلاعاتی مالی و مدیریت
 

ساختار و تشکیلات


  • بازنگری در ساختار سازمانی دانشگاه و تصویب تشکیلات جدید در راستای توسعه کمی و کیفی آن
  • تامین و ترمیم نیروی انسانی کار آمد متناسب با تشکیلات جدید
  • اصلاح فرهنگ سازمانی و سیستم‌های فعلی دانشگاه و نهادینه نمودن اخلاق حرفه‌ای در طبقات شغلی
  • بازنگری در آیین‌نامه‌های داخلی دانشگاه به منظور هماهنگ‌سازی و ساده‌سازی امور
  • تقویت واحد بودجه و تشکیلات دانشگاه و باز تعریف آن
  • تقویت بخش‌های ارزیابی و نظارت بر عملکرد واحد‌های مختلط دانشگاه و تعریف مکانیزم‌های خود‌اصلاحی
 

مالی و اقتصادی


  • پیاده‌‌سازی سیستم حسابداری تعهدی
  • بازنگری در توزیع اعتبارات دانشگاه متناسب با عملکرد مالی هر واحد
  • ایجاد نظم و انظباط مالی و شفافیت در سیستم مالی دانشگاه
  • زمینه سازی برای ارتقای در آمد‌های پایدار
  • افزایش درآمد‌های اختصاصی
  • توسعه پردیس دانشگاه
  • جذب دانشجویان خارجی
  • افزایش سهم پژوهش
  • تاسیس بنیاد خیرین
 

آموزشی


  • در این بخش ارتقاء عملکرد و کارایی نظام آموزشی با هدف پرورش دانشجویان متخصص، متعهد، خلاق، پویا و کارآفرین مورد نظر می‌باشد.

    برنامه‌های پیشنهادی برای نیل به این اهداف شامل موارد ذیل می‌باشند:

  • بازنگری و تقویت رشته‌های موجود مانند توسعه امکانات و تجهیزات آموزشی، آزمایشگاهی و کارگاهی
  • توجه به نظرات تخصصی گروه‌های آموزشی در جذب اعضاء هیأت علمی در راستای ارتقاءکمی و کیفی آموزش
  • ایجاد رشته‌های جدید با توجه به معیارهای چون نیاز‌های منطقه‌ای، فناوری‌های نو، رشته‌های بین رشته‌ای
  • ارتباط با مراکز معتبر علمی ملی و بین اللملی و تبادل استاد و دانشجو
  • تاسیس دوره‌های دکترای مشترک
  • توسعه استفاده از فناوری‌های نو، مانند آموزش مجازی، وبسایت‌های دروس و اساتید و غیره
  • آموزش و تشویق اساتید برای استفاده از روش‌های موثر آموزشی، مانند روش‌های گروهی حل مسئله، کارگاه و غیره
 

پژوهشی


  • ارتقای جایگاه دانشگاه در سطح استان و منطقه به عنوان دانشگاه مادر با افزایش فعالیت‌های پژوهشی و خدمات مشاوره‌ای مرتبط با رفع نیازهای استان و کشور
  • ایجاد ارتباط با مراکز علمی و پژوهشی داخل و خارج از کشور
  • برنامه‌‌ریزی و تمهیدات لازم برای ایجاد شرکت‌های دانش بنیان
  • زمینه‌‌سازی برای شرکت اعضاء هیأت علمی در کنفرانس‌ها و فرصت‌های مطالعاتی
  • برگزاری کنفرانس‌های ملی و بین‌‌المللی
  • ایجاد نشریات جدید علمی و پژوهشی
  • تقویت بخش ارتباط با صنعت و همکاری بین دانشگاه و صنعت
  • تقویت دوره‌های کارورزی و هدایت پروژه‌های دانشجویان از طریق عقد تفاهم‌‌نامه‌ی همکاری بین دانشگاه و صنعت
 

فرهنگی


گسترش فضای شور و نشاط و امید و ارتقاء فرهنگ در محیط دانشگاه از طریق:

  • ترغیب اساتید و دانشجویان به انجام فعالیت‌های داوطلبانه جمعی، فرهنگی و اجتماعی
  • گسترش فضای نقد و گفت و گو در دانشگاه
  • توسعه کرسی‌های آزاد اندیشی
  • ارتقای سطح فرهنگی دانشجویان و اساتید با اجرای برنامه‌‌هایی چون:
  • تدوین و اجرای برنامه‌های فرهنگی و مذهبی مانند فعالیت‌های مرتبط با قرآن، اخلاق، مناسبت‌های ملی و مذهبی و غیره
  • حمایت از تشکیل شوراهای صنفی اساتید، کارکنان و دانشجویان و تسهیم آنان در نظارت غیر ساختاری به این تشکل ها
  • افزایش تعداد کانون‌های فرهنگی، هنری و غیره
  • حمایت از تشکل‌ها و نشریات دانشجویی
 

عمرانی


  • تکمیل پروژه‌های نیمه‌‌ تمام عمرانی
  • بازنگری طرح جامع توسعه دانشگاه
  • برنامه‌‌ریزی برای تأمین فضاهای کالبدی و به ویژه توسعه فضاهای آموزشی (آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌‌ها) و فرهنگی متناسب با برنامه توسعه دانشگاه
  • تدوین و برنامه نگهداری و تعمیرات ساختمان‌ها و تأسیسات و تجهیزات دانشگاه
 

دانشجویی


  • برون‌‌سپاری خدمات رفاهی دانشجویی و ایجاد ساختار برای نظارت مستمر
  • ایجاد فضاهای فرهنگی و تفریحی برای پر کردن اوقات فراغت در محیط‌های خوابگاهی
  • ایجاد زمینه‌های لازم برای مشارکت بخش خصوصی در احداث خوابگاه‌های دانشجویی
  • توسعه فضاهای ورزشی برای همگانی کردن ورزش در بین دانشجویان